Bł. ks. Bernard Lichtenberg

Urodził się 3 grudnia 1875 r. w Oławie. Był synem właściciela sklepu spożywczego i najstarszym z pięciorga dzieci. Rodzice aktywnie angażowali się w swojej parafii w różnych stowarzyszeniach katolickich. Bernard, po ukończeniu szkoły średniej w rodzinnym mieście, studiował teologię w Innsbrucku i Wrocławiu. W wieku 24 lat, w czerwcu 1899 r. przyjął święcenia kapłańskie. Pracę duszpasterską podjął najpierw w parafii św. Jakuba w Nysie, a od połowy 1900 r. w Berlinie. W  1913 r. został proboszczem parafii Najświętszego Serca Jezusowego w dzielnicy Charlottenburg. Rozwinął tu intensywną działalność społeczną, tworząc nowe ośrodki życia religijnego i okazując wiele troski ludziom ubogim. W 1931 r. został kanonikiem kapituły, a rok później proboszczem katedry św. Jadwigi w Berlinie. Ks. Bernard stworzył podwaliny dla pięciu parafii i jednego klasztoru, pomagał potrzebującym bez względu na narodowość, wyznanie czy rasę. Posługę kapłańską pełnił ofiarnie, odważnie bronił praw Kościoła, propagował Ligę Katolików Niemieckich na rzecz Pokoju, której sam był członkiem. Po dojściu Hitlera do władzy nie zmienił swojego postępowania. Protestował przeciw nieludzkim warunkom panującym w obozach koncentracyjnych i przeciw eutanazji psychicznie chorych. Pomagał prześladowanym Żydom, publicznie modlił się za nich w katedrze i polecał Bogu więźniów obozów koncentracyjnych, szczególnie kapłanów. W październiku 1941 r. został aresztowany na podstawie donosu, a 22 maja 1942 r. skazany na dwa lata więzienia. Podczas procesu powiedział, że jako ksiądz katolicki nie może zaakceptować lozoi nazistowskiej, a przykazania Boże są dla niego ważniejsze niż prawa państwowe. Po wyjściu z więzienia w październiku 1943 r. ks. Bernard został ponownie aresztowany przez gestapo i wysłany do Dachau. Był wtedy ciężko chory. W drodze do obozu koncentracyjnego zasłabł. Zmarł w szpitalu w Hof 5 listopada 1943 r. W pogrzebie, który odbył się w Berlinie, uczestniczyły tłumy wiernych. Jego grób znajduje się w dolnej kaplicy katedry św. Jadwigi. Proces beatykacyjny, otwarty w 1965 r., zakończył się ogłoszeniem ks. Bernarda błogosławionym na stadionie olimpijskim w Berlinie 23 czerwca 1996 r

Bł. ks. Gerhard Hirschfelder

Urodził się 17 lutego 1907 r. w Kłodzku (Glatz) na Dolnym Śląsku w rodzinie niemieckiej. Tam też uczęszczał do gimnazjum humanistycznego i zdał maturę. Po ukończeniu studiów teologicznych we Wrocławiu przyjął święcenia kapłańskie 31 stycznia 1932 w katedrze wrocławskiej z rąk kard. Adolfa Bertrama. Mszę św. prymicyjną odprawił następnego dnia w kaplicy sióstr służebnic Najświętszego Serca Pana Jezusa w Długopolu. Ponieważ był kapłanem Hrabstwa Kłodzkiego, które stanowiło wówczas pruską część archidiecezji praskiej, na pierwszą placówkę duszpasterską został posłany do parai w  Kudowie Zdroju-Czermnej. Zyskał tam wielką sympatię zarówno miejscowego proboszcza, jak i młodzieży. Gdy w 1933 r. władzę w Niemczech objęli narodowi socjaliści, młody kapłan szybko dostrzegł zagrożenie, jakie może stanowić wychowanie młodzieży w duchu tego systemu i głośno bronił nauczania Kościoła i Ewangelii. Jego serdeczne stosunki z młodzieżą drażniły hitlerowców. Ks. Gerhard był śledzony i wielokrotnie przesłuchiwany z powodu głoszonych kazań. Kilkakrotnie dotkliwie pobili go faszystowscy bojówkarze. W 1939 r. przeniesiono go do Bystrzycy Kłodzkiej, gdzie został diecezjalnym duszpasterzem młodzieży. W  pielgrzymkach, które organizował, uczestniczyły tysiące młodych ludzi. W tym czasie bojówki Hitlerjugend na polecenie władz nazistowskich dopuszczały się coraz częstszych aktów profanacji kaplic, krzyży i innych znaków religijnych. Pewnego razu w parafii ks. Gerharda sprofanowano krzyż i kamienną rzeźbę z XVIII w. Figurze Jezusa wiszącego na krzyżu strzałami z broni palnej wybito oczy, a  rzeźbie przedstawiającej koronację Maryi odcięto głowy Boga Ojca, Jezusa, Ducha Świętego i  Maryi. W  reakcji na profanację młody kapłan wygłosił kazanie, w którym stwierdził, że „kto młodzieży wyrywa z serc wiarę w Chrystusa, jest przestępcą”. Te ostre słowa sprawiły, że gestapo aresztowało kapłana. Od 1 sierpnia do 15 grudnia 1941 r. przetrzymywano go w więzieniu w Kłodzku. W celi więziennej napisał tekst Drogi Krzyżowej, która przez lata powracała w rozważaniach duszpasterstwa młodzieży. W połowie grudnia 1941 r. ks. Gerharda przewieziono do obozu koncentracyjnego w Dachau pod Monachium. Zmarł tam na skutek tortur i głodu 1 sierpnia 1942 r. Miał 35 lat. Został pochowany na cmentarzu w Czermnej obok proboszcza, z  którym pracował siedem lat. Proces beatykacyjny ks. Gerharda rozpoczęła diecezja Münster w Północnej Westfalii, ponieważ właśnie tam znajduje się siedziba wizytatora apostolskiego dla osób przesiedlonych po II wojnie światowej z Dolnego Śląska. W tej diecezji gorliwy kapłan, później Sługa Boży, odbierał największą cześć, choć jego beatykację z radością przyjęli również wierni z Czech i Polski. Z chwilą ogłoszenia ks. Gerharda błogosławionym „będzie należał do nas wszystkich” – powiedział w  60. rocznicę jego męczeńskiej śmierci obecny proboszcz w  Czermnej ks. Romuald Brudnowski. Prosił też o  to, by beatykacja tego kapłana pomogła Niemcom, Polakom i Czechom we wspólnym budowaniu Europy w duchu chrześcijańskim. Uroczystość beatykacyjna odbyła się w katedrze w Münster 19 września 2010 r.

Bł. ks. Emil Szramek

Urodził się 29 września 1887 r. w Tworkowie k. Raciborza jako jedno z siedmiorga dzieci Augusta Szramka. Po wyjeździe ojca do Ameryki w poszukiwaniu pracy, domem i wychowaniem dzieci zajmowała się matka – Józefa z Kandziorów. Ukończenie gimnazjum, a później studiów teologicznych na Uniwersytecie Wrocławskim umożliwiły Emilowi stypendia przyznawane mu jako uczniowi wybitnie zdolnemu. 22 czerwca 1911 r. otrzymał święcenia kapłańskie z rąk kard. Georga Koppa. Pracę duszpasterską rozpoczął w Bytomiu-Miechowicach. Tam zapoznał się z twórczością wybitnego kapłana ks. Norberta Bonczyka, zwanego górnośląskim Homerem. W styczniu 1912 r. przeniesiony został do Tychów, gdzie pracował u boku słynnego duszpasterza i działacza społeczno-religijnego, wielkiego propagatora ruchu trzeźwościowego, ks. inf. Jana Kapicy. Tu pogłębił zainteresowania folklorem i historią Śląska. W 1914 r. opublikował pracę O zbiorach pieśni ludowych na Górnym Śląsku, a 15 lutego 1915 r. obronił pracę doktorską poświęconą kolegiacie św. Krzyża w Opolu. Później pracował jako wikariusz w Zaborzu k. Zabrza (1916–1917) i Mikołowie (1917–1923). Ks. Szramek angażował się w działalność naukową, społeczno-oświatową i publicystyczną. Był redaktorem Głosu znad Odry, ale pisał też w niemieckojęzycznym Der Weisse Adler (Biały Orzeł). Głosił tezę o potrzebie większego otwarcia w kontaktach między historykami polskimi i niemieckimi. Był daleki od nacjonalizmu, a tym bardziej od wszelkich przejawów szowinizmu. W swoich publikacjach bronił naturalnego prawa Górnoślązaków do języka polskiego, zwyczajów i tradycji. Założył Towarzystwo Oświaty im. św. Jackaw  Katowicach. Był prezesem Towarzystwa Przyjaciół Nauk na Śląsku; redagował Roczniki tegoż Towarzystwa. Organizował wieczory dyskusyjne, dużo pisał, wygłaszał odczyty. Opublikował wiele prac poświęconych ziemi śląskiej, ale jednym z jego najważniejszych dzieł jest wydane w 1934 r. studium pt. Śląsk jako problem socjologiczny, która została wysoko oceniona przez ówczesne środowisko naukowe. Należał do najwybitniejszych śląskich bibliolów i koneserów sztuki. Był jednym z inicjatorów utworzenia Biblioteki Śląskiej w Katowicach oraz przewodniczącym Rady Muzealnej Muzeum Śląskiego w Katowicach. Nade wszystko był gorliwym kapłanem. Po utworzeniu Administracji Apostolskiej dla Śląska Górnego (1922) został przez kard. Augusta Hlonda mianowany kanclerzem kurii, a w 1926 r. proboszczem parai Mariackiej w Katowicach. Otrzymał godności kanonika i prałata oraz wiele różnych urzędów honorowych. Z polecenia bpa Arkadiusza Lisieckiego od 1927 r. był też odpowiedzialny za budowę katowickiej katedry pw. Chrystusa Króla. Jego droga krzyżowa rozpoczęła się wraz z wybuchem wojny. W 1939 r. dotknęły go represje ze strony Gestapo. Najpierw zabroniono mu głoszenia polskich kazań, później zarządzono wysiedlenie, przeciw któremu złożył ocjalny protest do najwyższych władz III Rzeszy. To też stało się bezpośrednim powodem aresztowania. 8 kwietnia 1940 r. został zatrzymany i wywieziony do obozu koncentracyjnego. Najpierw został osadzony w Dachau, później w Gusen, Mauthausen i ponownie w Dachau. W obozie nadal pełnił posługę duszpasterską, był „nieformalnym” przywódcą księży śląskich. Dodawał odwagi, podnosił na duchu, budził nadzieję chrześcijańską; sam przygotowywał się na śmierć przez modlitwę różańcową i cierpliwe znoszenie cierpień. Świadkowie (np. ks. Konrad Szweda) opisują jego heroiczną postawę podczas okrutnych tortur, np. oblewania wodą przy siarczystym mrozie. Zmarł 13 stycznia 1942 r. Całe jego życie było przeniknięte głęboką duchowością i pasją społeczną, z której czerpał siły do swej wielorakiej działalności. Papież Jan Paweł II w Warszawie 13 czerwca 1999 r. beatykował ks. Emila Szramka wśród 108. Męczenników z czasów II wojny światowej.

Bł. ks. Józef Czempiel

Urodził 21 września 1883 r. w dzielnicy Piekar Śląskich – Józefce. Po ukończeniu szkoły średniej w Bytomiu podjął studia z teologii i z literatury słowiańskiej na Uniwersytecie Wrocławskim. W 1908 r. przyjął święcenia kapłańskie. Pracował jako wikariusz w Rudzie Śl., Turzy, Miedźnej, Dziećmorowicach. Później był administratorem w Wiśniczu i proboszczem w Żędowicach na Opolszczyźnie. Zabiegał o  podtrzymanie ducha narodowego, prowadząc w  języku polskim naukę przygotowawczą do I Komunii św. Z polecenia Towarzystwa Oświaty im. Św. Jacka wydał (pod pseud. Makkabaeus) Das Recht auf die Muttersprache im Lichte des Christentums (Opole 1919). Był szykanowany przez władze pruskie, często przenoszony na inne placówki, a w końcu wypędzony z Żędowic przez niemieckich bojówkarzy. W 1922 r. podjął pracę duszpasterską na terenie Polski. Został mianowany proboszczem w parai w Chorzowie–Hajdukach Wielkich – 6 maja 1923 r. Był radcą duchowym i dziekanem dekanatu Mysłowice. Obok działalności abstynenckiej, która dzięki jego wysiłkom objęła całą ówczesną diecezję katowicką, prowadził również szeroką działalność charytatywną i publicystyczną. Wydawał „Wiadomości Parafialne”. Ostatni okres jego życia opisuje wikariusz, późniejszy koszalińsko-kołobrzeski biskup i kardynał nominat Ignacy Jeż: „W kwietniu 1940 r. mój proboszcz (par. Wniebowzięcia NMP w Hajdukach Wielkich; dziś Chorzów Batory) jako plebiscytowy działacz został aresztowany przez gestapo, a potem osadzony w Dachau. Przeniesiony do Gusen, Mauthausen wrócił do Dachau i stąd wysłany został w transporcie inwalidów (...); zginął [ostatecznie] w komorze gazowej w okolicach Linzu – ok. 9 maja 1942 r. Telegram, jaki nadszedł do parai, mówił o katarze żołądka jako przyczynie śmierci. Oto kapłan roztropny i  nieskazitelny, który stał się wzorem dla swoich wiernych. Papież Jan Paweł II beatykował go wraz z innymi Męczennikami okresu II wojny światowej podczas uroczystości w Warszawie 13 czerwca 1999 r.